Op 1 augustus 2025 een open dag georganiseerd in de nieuw te realiseren wijk ‘Tussen de Gasten’, waarbij mensen konden meekijken bij het archeologisch onderzoek in Zuidhorn.

Alvorens de nieuwe woningen worden gebouwd wordt er namelijk bodemonderzoek gedaan. Het terrein is 60 centimeter afgegraven en vervolgens op verschillende plekken onderzocht. Zo vond men ondermeer aardewerk uit de late ijzertijd (250 tot 2 v.Chr.), aardewerk uit de ‘nieuwe tijd’ (va. 1500 n.Chr. tot nu) en keramiek uit de late middeleeuwen.

Archeologische opgravingen Zuidhorn

Iwema Boerderij

Eerder al was bij de “Iwema-boerderij” archeologisch onderzoek geweest en werden de nodige vondsten gedaan, alsmede bij Het Steenhuis, waaronder vondsten uit de Romeinse periode, zo’n 300 jaar n.Chr.

Ten onrechte concludeert men daaruit: “Dat betekent dat dit gebied al veel eerder bewoond werd dan tot nu toe werd gedacht.”. Die bewering kan geen stand houden.

Wierden in het Westerkwartier

We kunnen nog overal getuigen, in het landschap, zien van vroegere bewoning: de wierden. Ook in het Westerkwartier.

• “Het Westerkwartier heeft een rijk wierdenlandschap, met onder andere het Nationaal Landschap Middag-Humsterland, waar de geschiedenis van de wierden nog goed zichtbaar is.” (Google AI).
• De Groninger wierdendorpen zijn tussen 500 voor Christus en 1000 na Christus ontstaan. Door de bedijking van de Waddenkust werden de wierden overbodig en in sommige gevallen afgegraven. Waar dat niet gebeurde werd de dorpskerk vaak op het hoogste punt van de wierde gebouwd.(RoutIQ)

Een voorbeeld is Frytum, een oorspronkelijke wierde tussen Oldehove en Noordhorn. Van de wierde is bekend dat er rond 250 voor Christus al bewoning was op deze wierde. Hier bevond zich de “Frytemaheerd” of Fritemahuis.

Bronstijd

Maar we kunnen nog verder terug gaan in de tijd. Het is namelijk bekend, mede door eerder onderzoek, dat in het gebied rondom Noordhorn en Zuidhorn in elk geval al in de bronstijd mensen in deze regio aanwezig waren. En waarschijnlijk al veel eerder (volgens sommigen al in het middenpaleolithicum).

Grondwerk voor nieuwe wijk ‘Tussen de Gasten’

Het Steenhuis

Ook bij Het Steenhuis, Zuidhorn, is bij de bouw van woningen bodemonderzoek gedaan. Daar werden 3.416 bodemvondsten verzameld. Men vond er ondermeer twee waterputten, paalkuilen, dierskeletten, ringgespen uit de 13^e eeuw en heel veel aardewerk.

“Op de locatie, waar tot eind 2015 basisschool De Borgh stond, zijn vondsten gedaan uit de nieuwe steentijd en de Romeinse tijd (4e eeuw na Christus). Op deze plek stond tot 1877 de Hanckemaborg. Uit de opgravingen blijkt, dat de borg ouder is dan eerder gedacht. De borg stond er al in de 14e eeuw. We weten nu, dat er een voorterrein was met een waterput van 4 meter diep.” (Gemeente Westerkwartier).

Interessante bodemvondsten

De bodemvondsten zijn, uiteraard, zeker interessant. Maar ik vind het persoonlijk écht jammer dat door de onderzoekers claims worden gedaan die kant noch wal raken en de rijke historie van de omgeving, en eerder onderzoek, volstrekt negeren.