De Gouden Leeuw

De Gouden Leeuw was oorspronkelijk een ’taveerne’ (herberg) die voor het eerst wordt vermeld in 1622. Het huidige pand stamt uit de 18e eeuw.

De Gouden Leeuw, Noordhorn (1622) ©Rudy Brinkman
De Gouden Leeuw, Noordhorn (oorspronkelijk 1622) © okt. 2023, Rudy Brinkman

Toen Noordhorn nog aan de doorgaande weg Groningen-Leeuwarden lag was het een overnachtingsplaats voor veel reizigers.

Moderniseringen in het vervoer, zoals de komst van een spoorlijn (Leeuwarden-Groningen werd in 1866 in gebruik genomen), en de opkomst van de auto begin 20e eeuw maakten dat een dergelijke herberg, of tussenstop om de paarden te wisselen, voor reizigers minder noodzakelijk werd.

Rond 1830 werd de herberg verbouwd tot café. In Noordhorn waren overigens meerdere café’s. Het laatste café, Welgelegen, is in 2011 gesloten.

Voorheen heette de Gouden Leeuw “hotel-café Jager”. Het café was tot 1980 in bedrijf. Van 1996 tot 2012 was er in de Gouden Leeuw een kostuummuseum gevestigd. De Gouden Leeuw is een rijksmonument en beeldbepalend voor de Langestraat en het dorp.

Er werd in het café in de afgelopen eeuw van alles georganiseerd en er was zelfs sprake van fabricage van eigen limonade. Op de gevel van de Gouden Leeuw staat nog de naam van de familie Leujes. Deze familie exploiteerde het hotel tussen ca. 1890-1920.

De Gouden Leeuw annex Cafe de Jager (Douma, M.A. - Beeldbank Groningen)
De Gouden Leeuw annex Cafe de Jager (Douma, M.A., 1978 – Beeldbank Groningen)

Doorrit

Karakteristiek aan de Gouden Leeuw is de ‘doorrit’, een benaming voornamelijk in het noorden van het land in gebruik:

Het verwisselen van de paarden gebeurde vaak onder dak. Om dat te vergemakkelijken hadden de uitspanningen vaak een even grote voor- als achteruitgang, groot genoeg voor paard en wagen. Dit soort uitspanningen werd – met name in het noorden van Nederland – doorrit genoemd, omdat de koets door het gebouw reed.

Hotel in 't Holt met Doorrid
Hotel in ’t Holt met Doorrit – foto © R. Brinkman

Hotel in ’t Holt, Zuidhorn, heeft ook een dergelijke ‘doorrit’ (gehad), nog zeer duidelijk te zien in de gevel van het pand en ten overvloedde ook gemarkeerd als zodanig (maar opmerkelijk genoeg volgens de Van Dale onjuist gespeld alhoewel deze spelwijze vroeger vaker werd gebruikt).

Stadhouder Willem IV

Stadhouder Willem IV, Prins van Oranje overnacht in Noordhorn (19 april 1736)
Stadhouder Willem IV, Prins van Oranje overnacht in Noordhorn (19 april 1736)

In 1736 overnachtte Stadhouder Willem IV in Noordhorn. De kans is aanwezig dat dit in de Gouden Leeuw was maar helaas vertelt het bericht in de krant ons niet waar Willem IV de nacht doorbracht.